آیا تا به حال از این که وقتی سگتان به شما زل میزند، گویی دارد به چه چیزی فکر میکند، در شگفت شدهاید؟
بسیار خب، یک تحقیق میگوید سگها ممکن است با این کار به دنبال ابراز علاقهشان به شما باشند! دیگر شواهدی که پژوهشگران بر این مطلب یافتهاند را در این مقاله که از CBS News اقتباس شده بیابید.
معروف است که سگها میتوانند به خوبی حالات صاحبان خود را بخوانند، و یک ویژگی بارز آنها این است که نگاه را دنبال میکنند (gaze following) و کارهای انسان را با چشم خود پی میگیرند، مشابه کاری که یک نوزاد یا کودک ممکن است انجام دهد.
ایوان مکلین (Evan MacLean) و برایان هیر (Brian Hare) از دانشگاه دوک در مقالهای مربوط به مطالعات علمی، اظهار داشتند که سگها در خواندن نشانههای اجتماعی انسان بسیار ماهرند و در این کار حتی از شامپانزهها یا میمونهای بزرگ نیز واردتر هستند.
با مد نظر قرار دادن مطالعات تخصصی روانشناسان در خصوص نوزاد انسان، روانشناسان تطبیقی شروع به پژوهش بر خانواده سگها نمودهاند. آنها نوشتهاند: به زودی مشخص شد که سگها در مورد درک و شناخت، حرفهای زیادی برای گفتن به ما دارند؛ بیش از آن چه که سابق بر این تصور میشده است. «وقتی که موضوع نحوه درک سگها از دنیای اجتماعی پیش میآید، صدق این مطلب به وضوح نمایان میگردد. حتی توله سگها نیز به طور غیرارادی به حرکات تعاملی انسان به عنوان نشانهای برای یافتن غذای مخفی یا دریافت پاداش واکنش نشان میدهند.»
در خصوص تلاش سگها برای برقراری ارتباط با همسایگان جدید خود، مکلین میگوید سگها ممکن است اهمیت خیره شدن والدین و فرزندان به یکدیگر را درک کرده و سپس دریابند که این روش به خوبی میتواند به برقراری یک رابطه مشابه کمک کند.
مکلین در یک پادکست علمی گفت: «یک سناریوی جالب تکاملی بر این فرض است که اصولاً سگها راهی برای پی بردن به مفهوم این نوع واکنش والدین پیدا میکنند.» وی افزود: «به مرور زمان، سگها ممکن است بیشتر و بیشتر رفتارهای کودکانه بیاموزند و ویژگیهای افراد خردسال را به خود بگیرند تا خود را بیش از پیش در این چارچوبِ رابطه کودک-والدین وارد نمایند.»
Nicholas H. Dodman مدیر کلینیک رفتار حیوانات در دانشگاه تافتس (Tufts) این پرسش را مطرح میکند که آیا زل زدن به تنهایی به این معناست که سگها و انسانها هزاران سال پیش با هم ارتباط و پیوندی داشتهاند؟ او با اشاره به این که به احتمال غالب سگها از طریق به نمایش گذاشتن رفتارهای کودکانه موفق به جلب نظر بشر شدهاند، می گوید دیگر تعاملات موجود میان انسان و سگها از قبیل نوازش، از افزایش میزان اکسیتوسین (oxytocin) نشات میگیرد.
وی اظهار داشت: «نگاه کردن فقط بخشی از این مجموعه است ولی این تنها دلیل برای این که چرا ما سگها را انتخاب کردهایم نیست.»
البته کار سگ ها فقط به ایجاد رشتههای ارتباطی محدود نمیشود.
مکلین با اشاره به این که صاحبان سگها نیز نقش خاص خود را ایفا میکنند، میگوید یافتههای یک بررسی از افراد شرکتکننده در یک تحقیق نشان میدهد که وقتی به این عده، تصاویری از سگهای آنها و به گروهی دیگر تصاویر فرزندانشان نشان داده شد، واکنش این دو دسته بسیار مشابه هم بوده است. معروف است که سگداران، با سگهای خود بهسان یکی از اعضای خانوادهشان رفتار میکنند، به آنها عشق میورزند، با لحن کودکانه با آنها صحبت میکنند و حتی لباس سگی به تنشان مینمایند.
مکلین میگوید: «برخی مطالعات جالب این موضوع را نشان میدهد، در واقع ما بعضاً مانند یک کودک انسان با سگهایمان رفتار میکنیم». وی میافزاید: «یکی از چیزهای مورد علاقه من، یافتههای اخیر مربوط به مطالعه تصویربرداری از مغز بوده است که طی آن مادرانی که عکس کودکانشان یا کودک فردی دیگر، و سگشان یا سگ فرد دیگری به آنها نشان داده میشد، مورد بررسی قرار گرفت. آن چه که پژوهشگران در این تحقیق یافتند این بود که شبکههای مغزِ مادرانی که به تصویر کودک یا سگشان نگاه می کردند پاسخ بسیار مشابهی از خود بروز میدادند ولی در مورد مادرانی که به کودک یا سگ فرد دیگری مینگریستند، این واکنشها تشابهی با هم نداشت.»
مکلین میگوید احساس میکند که پژوهش ژاپنی، این ایده را که رابطه انسان-سگ مانند رابطه والدین-کودک است تقویت میکند و میتواند یاریگر ما باشد در توضیح آن دسته از مکانیسمهای بیولوژیکی که برای استفاده از سگها در درمان همه چیز از اوتیسم گرفته تا استرس پس از ضایعه (post-traumatic stress) به کار میآید.
وی میگوید: «اگر مشخص شود که مدیریت اکسیتوسین در برخی معلولیتها ممکن است مزایایی به همراه داشته باشد، استفاده امدادی از سگها میتواند فیالواقع یک راهکار نسبتاً طبیعی برای تحریک سیستم به شمار رود.»
«ممکن است در تعاملات ما با سگها، یک سری خواص درمانی نهفته باشد که میتواند مورد بهرهبرداریمان قرار گیرد.»